Cameron Highlands
Cameron Highlands is een schitterend mooi hoogland. Vanwege de hoge ligging is het er koeler dan in de rest van Maleisie. Geniet van wandelingen, typisch Engelse scones en prachtige uitzichten over theeplantages.
Bohey Dulang – Het mooiste uitkijkpunt in Maleisië
Bohey Dulang, ook bekend als Bohey Island, is onderdeel van het Tun Sakaran Marine Park in Sabah op Maleisisch Borneo. Het eiland is geliefd vanwege de adembenemende uitzichten, kristalhelder zeewater en de korte maar steile wandeling naar het populaire uitkijkpunt, waar je wordt beloond met een spectaculair uitzicht op de omliggende eilanden en de oceaan. Bohey Island ligt voor de oostkust van Sabah, dichtbij de stad Semporna, en is een populaire stop voor reizigers die de regio verkennen.
Wij hoorden voor het eerst van het eiland toen we jaren geleden op de Vakantiebeurs kwamen. Daar had Tourism Malaysia een prachtige poster in hun stand hangen en iedereen vroeg waar deze foto gemaakt was. Dit bleek Bohey Island en toen al besloten we dit eiland en vooral het uitkijkpunt ooit zelf eens te bezoeken.
Bohey Island is een van de acht eilanden van het Tun Sakaran Marine Park. In tegenstelling tot de wat meer vlakkere eilanden in het park, is Bohey een vulkanische piek, wat het populaire uitkijkpunt verklaart dat het hele jaar door veel bezoekers trekt. Alle eilanden zijn onbewoond, op enkele Bajau Laut na – een zeevarend nomadenvolk die in paalwoningen boven het water leven.
Door de vulkanische oorsprong heeft Bohey steile kliffen en een dichte begroeiing. De omliggende wateren zijn rijk aan zeeleven, waardoor het een geweldige plek is om te snorkelen en te duiken. Het eiland zelf heeft weinig zandstranden waar bezoekers kunnen relaxen en luieren want de kustlijn bestaat voornamelijk uit rotsformaties en mangroves. Alleen bij het hoofdkantoor waar de hike start heb je een klein strand, maar daar is het hoofdkantoor (houten constructie op palen) eigenlijk bovenop gebouwd.
Verder heb je er een reuzenmosselbroederij, beheerd door Sabah Parks. Deze plek speelt een belangrijke rol in het beschermen en kweken van verschillende soorten reuzenmosselen. In het simpele museum kunnen bezoekers meer leren over het behoudsproces en de verschillende stadia van de groei van deze indrukwekkende schelpdieren van dichtbij bekijken.
Registratie en kosten
Bij aankomst moeten alle bezoekers zich registreren bij het kantoor van Sabah Parks, dat zich direct naast de aanlegsteiger bevindt. Voordat je aan de wandeling begint, meld je je aan en woon je een korte briefing bij. Het park hanteert enkele regels, waaronder de verplichting om stevige schoenen te dragen. Slippers zijn om veiligheidsredenen niet toegestaan.
De toegangsprijs bedraagt RM50 per persoon en geeft toegang tot Bohey Island en de andere eilanden in het park. Verder heb je nog te maken met aanvullende kosten voor de boot ernaar toe en eventuele snacks in het restaurant. De prijzen van de tour kunnen variëren, vaak hangt het af van welke touraanbieder je kiest.
Bij het kantoor heb je ook toiletten en ruimtes waar je kunt omkleden (want na de hike volgt meestal de snorkeltrip). Je hebt er ook een klein restaurantje met vooral drinken, ijsjes en snacks.
De wandeling naar het uitkijkpunt
Het hoogtepunt van een bezoek aan Bohey Island is de wandeling naar het uitkijkpunt, waar je een adembenemend panoramisch uitzicht hebt over de gehele regio. De route is ongeveer 600 meter lang, maar behoorlijk steil, aangezien je vanaf de grond naar een hoogte van zo’n 265 meter klimt. Afhankelijk van je conditie en het weer duurt de beklimming tussen de 30 en 45 minuten.
Het pad bestaat uit een mix van onverharde paden, houten trappen en rotsachtige stukken. Op sommige delen zijn leuningen en touwen aangebracht om je te helpen bij de klim. Gelukkig is de route vrij eenvoudig te volgen, met duidelijke borden en parkmedewerkers die onderweg een oogje in het zeil houden. Verder gaat er bij elk groepje een gids van Sabah Parks mee, die eenmaal boven ook de tijd in de gaten houdt (je hebt maximaal 20 minuten om van het uitzicht te genieten). Het is overigens niet echt een gids, want hij vertelt verder niks. Hij helpt waar nodig, bewaakt de tijd en geeft aan hoe ver je gevorderd bent.
Eenmaal boven is het uitzicht zeer fraai. Dit is met stip het mooiste uitkijkpunt van heel Maleisië. De combinatie van het azuurblauwe water, kleurrijke koraalriffen en de omliggende eilanden vormt een prachtig contrast met de groene jungle van het eiland. Op heldere dagen kun je kilometers ver over de oceaan kijken en zie je meerdere atollen (vaak populaire duik- en snorkelplekken) liggen. Na het genieten van het uitzicht en het maken van foto’s, keer je via een andere route terug naar beneden. Je hebt op de heen- en terugweg dus niet met tegenliggers te maken, wat fijn is want het pad is op veel plekken aardig smal.
Houd er rekening mee dat het tijdens de wandeling behoorlijk heet en vochtig kan zijn. Het is daarom slim om veel water mee te nemen, stevige schoenen te dragen en je eigen tempo aan te houden tijdens de klim.
Duiken en snorkelen
Zowel duiken als snorkelen is mogelijk rond Bohey Dulang, maar voor duiken moet je vooraf een vergunning aanvragen. De kosten variëren, maar liggen doorgaans tussen de RM150 en RM200 per persoon.
Over het algemeen wordt aangeraden om tijdens deze dagtocht te kiezen voor snorkelen in plaats van duiken, omdat andere duiklocaties in de regio betere duikcondities bieden. Snorkelen in het Tun Sakaran Marine Park is echter van wereldklasse. Na overleg besloten wij zelf ook om hiervoor te kiezen tijdens onze dagtrip en dit was achteraf gezien één van de mooiste snorkelplekken die we ooit in Maleisië bezocht hebben.
Hoe te boeken
Een bezoek aan Bohey Island regel je meestal direct via je accommodatie, of via touroperators in Semporna. De meeste pakketten omvatten boottransfers, vergunningen (voor toegang tot het nationale park en ook voor eventueel duiken), gidsen en soms extra stops bij andere eilanden om te snorkelen. Van tevoren boeken wordt aangeraden, vooral in het hoogseizoen, om zeker te zijn van een plek.
Er komt aardig wat bureaucratie kijken bij deze activiteit. Je moet vooraf je bezoek registreren en de touroperator moet op de ochtend zelf de tickets kopen. Dan moet je ter plekke weer registreren voor aankomst. Op zich hoef je hier als toerist niet veel aan te doen, behalve vooraf de RM50 betalen en een kopie van je paspoort opsturen of laten zien (en je paspoort moet ook mee tijdens deze activiteit).
Tours kunnen online worden geboekt via reisbureaus, ter plaatse in Semporna of via hotels en hostels. Een typische dagtocht bestaat uit de wandeling naar het uitkijkpunt op Bohey Island, gecombineerd met een bezoek aan Mantabuan Island en Sibuan Island. De prijs hangt af van het aantal bestemmingen en snorkellocaties, evenals de groepsgrootte. Snorkeluitrusting is meestal inbegrepen en kan ter plaatse worden geleend.
Omdat reisbureaus in Semporna regelmatig wisselen, heeft het weinig zin om specifieke namen te noemen. Vrijwel alle aanbieders hebben vergelijkbare pakketten. Het kan handig zijn om bij je accommodatie te informeren, omdat zij vaak samenwerken met betrouwbare touroperators. We hoorden van anderen wel dat goedkoop vaak duurkoop betekent, vooral in termen van de aangeboden kwaliteit van de tour.
Typische tourpakketten bevatten een lunchstop, waarbij je geniet van een lokale maaltijd. Gedurende de rest van de dag zijn er geen mogelijkheden om snacks of drankjes te kopen, dus neem voldoende snacks en water mee. Wij vertrekken nooit zonder een zak noten, die altijd verrassend goedkoop zijn in Maleisië.
Wij deden de tour via Bigfin Resort, het resort waar wij die dagen verbleven. Als je tijdig bij Bigfin je wensen kenbaar maakt kunnen ze met de andere gasten overleggen zodat iedereen op dezelfde dag deze dagtour doet. Dat betekent met 4 kamers dat er maximaal 8 personen op hun eigen boot meegaan en dat kan je bijna een privé-tour noemen vergeleken de volle boten die we er die dag ook zagen. Wij deden de tour uiteindelijk alleen met ons gezin en met Apex, de eigenaar van Bigfin. De lunch die Apex meebracht was echt geweldig en ook de snorkelspots die we later op de dag bezochten waren echt onbeschrijflijk mooi. Zelfs als je niet bij Bigfin verblijft, zou ik zeker even vooraf met ze mailen om na te gaan wat de mogelijkheden zijn (wat betreft de dagtour naar Bohey, maar ook wat betreft duiken en snorkelen op andere plekken).
Accommodaties
Er zijn geen accommodaties op Bohey Dulang zelf. Je kunt ervoor kiezen om in Semporna te verblijven, de kustplaats die als uitvalsbasis dient voor eiland- en duiktrips in de regio. Hier vind je veel budgetvriendelijke opties. Wil je een uniekere ervaring? Dan kun je verblijven in een van de waterbungalows verspreid over de omgeving. Bum Bum Island ligt bijvoorbeeld dichtbij Bohey Dulang, maar je kunt ook overnachten op eilanden zoals Mabul en Kapalai en van daaruit dagtochten maken.
Wij verbleven tijdens onze dagen in dit gebied in Bigfin Resort, een heerlijk kleinschalig duikresort.
Hoe kom je er
Bohey Island is alleen per boot bereikbaar vanuit Semporna. De dichtstbijzijnde luchthaven is Tawau Airport. Vanaf daar kun je een Grab of lokale bus naar Semporna nemen, wat ongeveer 1,5 tot 2 uur duurt.
Als je al in Sabah bent, kun je ook over land reizen vanuit Danum Valley, Tabin Wildlife Reserve, de Kinabatangan-rivier of zelfs vanuit Sandakan. Wij reisden bijvoorbeeld van Sukau (Kinabatangan) naar Semporna met een privétransfer, wat RM600 kostte en ongeveer 4,5 uur duurde.
Eenmaal in Semporna kun je een boottransfer of tour naar Bohey Island boeken. De boottocht duurt ongeveer 30 tot 40 minuten, afhankelijk van de weersomstandigheden. De meeste boten vertrekken in de ochtend en keren in de namiddag weer terug.
Tips
- Wij kozen ervoor om Bohey Dulang meteen op de eerste dag na aankomst te bezoeken. We hoopten dat als het weer tegen zou zitten, we dan eventueel nog op een later moment de hike naar het uitkijkpunt konden ondernemen. Gelukkig hadden we die dag echt perfecte weersomstandigheden.
- Neem voldoende zonnebrandcrème mee, draag een hoed of pet en kies voor lichtgewicht, sneldrogende kleding. Een zonnebril en een rashguard voor bij het snorkelen zijn ook aan te raden.
- Wandelschoenen of stevige sneakers zijn verplicht voor het pad naar het uitkijkpunt. Slippers en sandalen, zelfs de sportieve versies, zijn niet toegestaan. Mocht je geen geschikte schoenen hebben, dan kun je ze huren bij het registratiekantoor – maar reken niet op de beste kwaliteit (het zijn zgn. ‘Kampung Adidas’), dus neem bij voorkeur je eigen wandelschoenen mee.
- Je kon bij het hoofdkantoor ook wandelstokken huren.
- Sommige tours maken een stop bij een Bajau-nederzetting als onderdeel van het pakket. Als je hier komt, zorg er dan voor dat je geen geld geeft, zeker niet aan kinderen. Geef ook geen snoep (dit tast hun tanden aan) en vermijd plastic verpakkingen, omdat deze vaak in zee terechtkomen. Een goed alternatief is om vooraf wat fruit te kopen en dit uit te delen. Wij gingen er gelukkig niet langs met Bigfin Divers, maar de tourbureautjes uit Semporna leken dit als standaard stop te doen.
- Sta nooit op koralen en neem niets uit de zee mee – zelfs schelpen oprapen is verboden. Kies voor een touroperator die geen vissen lokt met voer en de Bajau-nederzettingen niet als toeristische attractie behandelt.
- Oost-Sabah heeft officieel een verhoogde risicostatus. Hoewel er al jaren geen incidenten meer zijn geweest, blijft deze status voorlopig nog van kracht. Wij hebben ons tijdens ons bezoek nooit onveilig gevoeld, net als de vele andere reizigers die de regio bezoeken. Wel is het goed om te weten dat sommige reisverzekeringen geen dekking bieden voor dit gebied. Voor sommige reizigers kan dit een dealbreaker zijn. Mocht je je hier niet prettig bij voelen, dan zijn er genoeg andere prachtige eilanden in Maleisië – al zijn er maar weinig die kunnen tippen aan de schoonheid van Bohey Island.
- Wij verbleven bij de populaire duikschool Big Fin Divers, die op Bum Bum Island een kleinschalig duikresortje heeft. Het was basic maar daardoor goed betaalbaar. We hebben het er echt heerlijk gehad.
- Er zijn geen winkels op het eiland, dus neem voldoende water mee, vooral voor de wandeling. Een kleine handdoek en wat snacks kunnen ook handig zijn.
- Een Grab van Tawau Airport naar Semporna kost ongeveer RM100-RM150, afhankelijk van het tijdstip. Een lokale bus is goedkoper (ongeveer RM30), maar rijdt minder vaak. Gedeelde minibusjes waren vroeger een optie, maar die rijden zonder vast schema – check dit ter plekke.
- Een bezoek aan Bohey Dulang is niet iets dat je op de dag zelf nog kunt besluiten te doen. Regel dit vooraf. Wil je het toch proberen, ga dan vroeg in de ochtend naar de Semporna Jetty, waar de touroperators zitten.
- Drones zijn niet toegestaan in het hele gebied. Dit heeft deels te maken met de aanwezigheid van marine om de veiligheid in de regio te garanderen.
- Wij bezochten deze schitterende plek tijdens een vakantieweek in China en vanwege de rechtstreekse vlucht naar Oost-Sabah was het er superdruk met extreem veel Chinese toeristen. Dat had als gevolg dat er veel mensen tegelijk op het pad naar boven liepen, met hele groepen die tegelijk selfies etc maakten. Omdat het pad erg smal is was inhalen niet altijd mogelijk, iets dat veel anderen mogelijk als hinderlijk ervoeren. Ook boven was het erg druk, maar er is genoeg ruimte voor iedereen om er schitterende foto’s te maken. Grappig detail was dat ze voor de ultieme selfies in mooie jurken (zelfs in spierwitte bruidsjurken) en schoenen (soms zelfs met hakken) de heuvel opgingen.
- Voor het beste signaal kies je Maxis of Celcom. Digi en U-Mobile hebben in afgelegen gebieden slechtere dekking. Een lokaal nummer kan handig zijn zodat de touroperator contact met je kan opnemen.
- Begin je wandeling vroeg in de ochtend om de hitte te vermijden. Als je Bohey bezoekt als onderdeel van een dagtocht, heb je hier misschien geen invloed op. Wij zouden die ochtend al om 8.00 die kant op varen, maar omdat het regelen van het ticket langer duurde dan verwacht, kwamen we er pas om 10.00 aan en toen was het er al aardig druk.
- Controleer vooraf het weer, want regen maakt het pad glad en kan bootdiensten verstoren. In sommige gevallen wordt de wandelroute zelfs tijdelijk gesloten.
- Er zijn weinig afvalbakken op het eiland, dus neem je afval mee terug. Een handige tip: stop je afval in een afsluitbare plastic zak, zoals een grote IKEA zip-lock zak, en gooi het pas weg als je weer bij het vliegveld bent.
- Het uitzicht op de top is écht spectaculair en zeker een foto waard! Hou echter ook rekening met de andere bezoekers.
Deel je tips
Heb je leuke tips die je met ons en met de andere lezers wilt delen? Ken je toffe plekjes in Maleisië die we tijdens onze volgende trip naar het land zeker moeten bezoeken? Deel je tips en andere weetjes door hieronder een reactie achter te laten.
Ga je binnenkort zelf op vakantie naar Maleisië en heb je vragen m.b.t. accommodatie, vervoer, attracties en andere bezienswaardigheden of heb je input nodig met het opstellen van je reisplan? Stel je vragen hieronder of in onze reiscommunity Vrienden van Maleisië.
Wil je verder makkelijk op de hoogte blijven van onze avonturen? Volg dan onze Facebook pagina.